Robin Smit is op het moment bezig met haar masteronderzoek Culturele Antropologie aan de Universiteit van Utrecht. Ze doet onderzoek naar het lichaamsbeeld van vrouwen en hoe dit beeld wordt beïnvloed door Personal Body Management; onder andere sporten en gezond eten. In deze ‘Uit het veld’ legt Robin uit dat je met een ‘goed’ lichaam aan de buitenwereld laat zien dat je een sterke persoonlijkheid hebt.
Foto van: Robin Smit
Al een lange tijd ben ik geïnteresseerd in het idee van schoonheid onder jonge vrouwen. Om mij heen lijkt het alsof mensen zichzelf constant vergelijken met anderen en op deze manier alsmaar zoeken naar flaws, gebreken bij zichzelf. Niet gek dat zoveel vrouwen op deze manier onzeker worden over hun lichaam. Als je kijkt hoeveel foto’s er dagelijks op Instagram worden geplaatst met de hashtag ‘fitgirl’, besef je ook dat niemand onder dit beeld van het ‘perfecte lichaam’ als Beauty mythe uit komt.
Sociologen kwamen met de term ‘Fitspiration’, een mix van Fitness en Inspiration. Deze trend gaat over het posten van je work-outs en gezonde levensstijl om hiermee anderen te inspireren en te motiveren. Toch, volgens het onderzoek van Tiggeman en Zaccardo uit 2015, blijkt deze manier van motivatie te leiden tot een grotere ontevredenheid over je lichaam en juist een kleiner vertrouwen in jezelf. Daarnaast zie je dat er grotendeels hetzelfde lichaamstype wordt gepromoot. Slank en licht gespierd blijft de norm die door veel fitgirls wordt uitgedragen, waardoor het idee ontstaat dat dít de manier is om gezond te zijn. Kijk maar eens op Instagram onder de hashtag Fitgirl: slank (met nadruk op zichtbare spiervorming) is de trend.
Ondanks dat we met zijn allen kunnen bedenken dat dit lichaamstype natuurlijk niet de enige juiste hoeft te zijn en dat het idee van schoonheid cultureel bepaald is, val ook ik vaak in de valkuil door te denken dat ik deze idealen op moet volgen. Maar wie bepaalt deze waarden van uiterlijke schoonheid eigenlijk? Media, reclame of je sociale netwerk? Voor mij is het onduidelijk waar deze schoonheidsidealen precies vandaan komen, maar we weten allemaal dat ze er zijn.
Schoonheid als identiteit
Het aanlokkelijke van Personal Body Management is dat je het idee hebt de controle te hebben over je eigen lichaam. De before en after foto’s op de fitgirl accounts laten dan ook hun vooruitgang zien. Debra Gimlin laat zien dat het bij veel vrouwen vooral gaat om het werk dat ze ervoor verrichten in plaats van hoe hun lichaam er in detail uitzien. Gimlin deed etnografisch onderzoek in aerobic klassen en kwam erachter dat de inzet en moeite die vrouwen staken in het sporten, voor hen meer betekende dan het precieze resultaat.
Dit kan te verklaren zijn als je nagaat dat uiterlijke schoonheid altijd cultureel bepaald is. Het idee van schoonheid heeft te maken met de waarden die er hangen aan bepaalde lichamelijke aspecten. Een volle buik kan bijvoorbeeld betekenen dat je rijk of goed gevoed bent, of brede heupen kunnen betekenen dat je vruchtbaar bent. Met je lichaam laat je je persoonlijkheid zien, je identiteit. Zelfs het absoluut niet bezig zijn met je uiterlijk zegt wat over je identiteit. Volgens Debra Gimlin gaat dit in Westerse landen nog een stapje verder, doordat culturele waarden worden opgehangen aan het ‘juiste’ lichaam. Naast dat je traint voor een goed lichaam, train je ook voor een goede identiteit. Gimlin schrijft namelijk dat je met een ‘ goed’ lichaam laat zien dat je eigenschappen als wilskracht en doorzettingsvermogen bezit. In de aerobicklassen die zij onderzocht, bleken de vrouwen het belangrijker te vinden dat ze hard werkten voor hun lichaam, dan dat ze resultaat zagen.
Angst voor vet
Susan Greenhalgh deed haar onderzoek in Zuid-California en kwam erachter dat dit gebied beheerst wordt door ‘fear of fat’. Deze angst voor vet hangt samen met de enorme obesitas golf in Amerika en het politieke beleid om dit tegen te gaan. Volgens Greenhalgh worden op deze manier jonge meiden nog meer bewust van hun eigen vet, en gaan zichzelf veel sneller als ‘fat subject’ zien, iemand die moet werken aan haar lichaam om het te ‘verbeteren’.
In Los Angeles, California wordt het lichaam gezien als een factor voor economisch en sociaal succes. “Everything in my life has told me that power and happiness come from beauty” vertelt de 20-jarige April uit California in het onderzoek van Greenhalgh. Greenhalgh beschrijft dat veel vrouwen hier geobsedeerd zijn door afvallen en sporten, het lichaam creëren dat in hun idee ‘perfect’ is. Dit wordt ook wel de Beauty Mythe genoemd: het gaat om een schoonheidsideaal dat alle vrouwen zouden willen verkrijgen, en het idee dat iedereen de mogelijkheden heeft om dit te bereiken.
Voor mijn eigen masteronderzoek ben ik sinds februari in Venice Beach, Los Angeles. Ik ben hier op zoek naar de Beauty Mythe van deze jonge vrouwen en hun methoden om dit te kunnen bereiken. Los Angeles is een plek die overheerst wordt door de Hollywood- en strandcultuur. Ik ga onderzoeken of vrouwen, door bezig te zijn met het bereiken van deze Beauty Mythe, onbewust tegelijkertijd bezig zijn met het bereiken van een sterke(re) persoonlijkheid.