Het ‘festivalseizoen’ is weer goed onderweg. Verschillende artiesten zetten een hele dag, een weekend of zelfs een hele week in het teken van een bepaalde muziekstijl. Pop, rock, techno, alternative, Nederlandstalig en nog veel meer, passeert de revue. Onlangs bevond ik me op een van deze festivals, genaamd de Music Meeting. De Music Meeting wordt in de volksmond gekenmerkt door de aanwezigheid van ‘wereldmuziek’.
Hoewel bijna iedereen wel een beeld heeft bij wat wereldmuziek behelst, bestaat er toch niet echt eenduidigheid over. Een greep uit wat ik om mij heen hoorde toen ik mensen vroeg wereldmuziek te beschrijven: veel instrumenten, veel kleuren, rare mensen, hippies, onduidelijk, ondefinieerbaar. Van Dale doet niet aan een definitie van wereldmuziek, volgens ons aller Wikipedia is wereldmuziek: “muziek die te herleiden is tot een bepaalde bevolkingsgroep of land”.
Mijns inziens is er juist niet een bepaalde groep of geografisch gebied gekoppeld aan de term wereldmuziek. Duidelijk is vaak wel wat níet valt onder wereldmuziek. Namelijk de muziekstijlen die al gedefinieerd zijn: pop, rock, rap, klassiek, techno, alternative, folk, punk en noem maar op. Daarbij valt me op dat, voor mijn gevoel, eigenlijk alleen artiesten uit (west) Europa en (noord) Amerika die deze muziek maken, onder deze categorisering vallen. Een Indische rap is wereldmuziek, evenals house uit Afrika of cumbia uit Zuid Amerika.
Na enig speurwerk naar dit thema op een meer wetenschappelijk niveau, blijkt dat er hele studies aan gewijd zijn. Onder anderen Jocelyn Guilbault, etnomusicoloog, behandelt wereldmuziek. Ze schrijft onder andere over het (her)definiëren van het ‘lokale’ door wereldmuziek, het bepalen van de ‘Ander’ en het interpreteren van wereldmuziek. Guilbault (2001) stelt dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden van wereldmuziek als oorspronkelijk verwijzend naar ritmische, Afrikaanse muziek, naar eigenlijk alle delen van de wereld, als het maar uit de derde wereld, of van minderheidsgroepen afkomstig is.
Naar aanleiding hiervan realiseer ik me dat ik dat misschien ook wel versta onder de term wereldmuziek. Mijn blanke, Europese achtergrond is eens te meer bepalend voor hoe ik de wereld categoriseer. Muziek uit het westen is onder te verdelen in vele subgroepen; alles daarbuiten kan makkelijk onder een term geduid worden. Misschien ga ik te ver door dit neokoloniaal te noemen maar een stukje bewustwording op dit thema lijkt mij onmisbaar. En niet alleen voor antropologen. Dat bewijst maar weer eens dat antropologie over alles gaat, en ook voor (bijna) alles relevant is!