Op donderdag 22 maart begon het een week durende Movies that Matter Festival in Den Haag. Het Movies that Matter Festival is de opvolger van het Amnesty International Film Festival, dat in het verleden in Amsterdam plaatvond. In 2009 verhuisde het festival naar Den Haag, de internationale stad van Vrede en Recht. Tijdens het Movies that Matter Festival worden zeventig documentaires en speelfilms vertoond. De makers willen met deze films een debat aanwakkeren over mensenrechten, menselijke waardigheid en problematische menselijke situaties.
Film Habibi
Een van de films die vertoond werd, is ‘Habibi’ (volledige titel ‘Habibi Raska Kharban’ = ‘Liefste, er is iets mis met je hoofd’). De Palestijnse film, geregisseerd door Susan Youssef, is een aangrijpend liefdesverhaal dat zich afspeelt in de Gaza-strook. De film is gebaseerd op een oude soefi-parabel. De film begint met de volledige afsluiting van Gaza-strook door de Israëlische militairen in 2001. Vanuit Israël komen Palestijnen er niet meer in of uit. Hierdoor zijn Qays en Layla, twee geliefden, gedwongen terug te keren naar Gaza. Beiden studeren literatuur aan de Universiteit op de Westelijke Jordaanoever. Gaza is als een gevangenis voor hen beiden. Ze leven beiden in Khan Younis, een van de meest conservatieve delen van Gaza. De ouders (met name de moeder) van Layla spelen een belangrijke rol in de keuze van de man voor hun dochter. Hierdoor wordt Layla door haar ouders afgeschermd van Qays. Qays woont met zijn familie in het vluchtelingenkamp, in tegenstelling tot Layla, die met haar familie in de stad woont. De ‘stadsbewoners’ bevinden zich in een hogere sociale klasse ten opzichte van de ‘kampbewoners’. Qays wilt met Layla trouwen, maar de ouders van Layla zien hem niet als een geschikte partner vanwege zijn achtergrond (sociaal-economische positie). Op een dag verschijnt er overal vreemde graffiti in de stad: het is poëzie waarin Qays zijn liefde voor Layla uitschreeuwt. Dit zorgt voor ingrijpende maatregelen van beide kanten.
Ordeningsprincipes
Elementen als angsten, agressie, conflicten, onwetendheid, toenemende intolerantie, verlangens, vooroordelen komen duidelijk naar voren in de film Habibi. Het is een film die de verwevenheid van verschillende ordeningsprincipes naar voren brengt, die cultureel antropoloog-socioloog Joane Nagel in haar boek Race, Etnicity and Sexuality: Intimate Intersections, Forbidden Frontiers behandelt. Deze principes zorgen voor enorme spanningen in het dagelijks leven.Volgens Nagel heeft iedereen te maken met verschillen op grond van sekse, etniciteit, religie, klasse en seksualiteit en bepalen deze jouw sociale (-economische) positie in de maatschappij. De bovengenoemde elementen worden volgens Nagel gevormd door rassenkaarten die wij en anderen door onze verschillende referentiekaders, in ons hoofd hebben. In de referentiekader van de vader van Layla was Qays niet goed genoeg om met Layla te trouwen. Qays werkt in de bouw en heeft zijn studie niet afgemaakt. Bovendien woont Qays met zijn familie in een vluchtelingenkamp. De vader van Layla besluit dan om Layla uit te huwelijken aan een man met positieve vooruitzichten. In tegenstelling tot Qays, ziet de vader van Layla in deze man wel toekomst met Layla. Hij heeft zijn studie afgemaakt, bekleedt een hoge functie en komt uit een rijke familie. Alles wat Qays dus niet heeft.
De regisseur brengt duidelijk in beeld hoe complex het conflict is tussen Israel en Palestina, maar ook de relatie tussen Qays en Layla. Een gespannen samenleving die niet gebaseerd is op een eenheid, maar een samenleving waarbij er onderscheid gemaakt wordt tussen ‘Ik’ en de ‘Ander’. Dit geldt ook voor de relatie tussen Qays en Layla. Als kijker zie je duidelijk een afgebakend gebied (door bijvoorbeeld checkpoints in de Gaza-strook en de vluchtelingenkampen) waarbinnen sommige mensen erbij horen en anderen niet. Door deze scheiding hebben de mensen in de Gaza-strook vooroordelen over elkaar. De film laat juist de machtsverschillen zien tussen mannen en vrouwen en tussen arm en rijk. De regisseur daagt de vooroordelen uit tussen mannelijkheid en vrouwelijkheid en werkt toe naar universele mensenrechten. Zo wordt bijvoorbeeld Layla geportretteerd als zelfstandig en opgeleid. Daarnaast heeft Layla toestemming gekregen van haar ouders om Gaza te verlaten om op de Westelijke Jordaanoever te studeren en te wonen. Eenmaal terug in Gaza voert ze een strijd aan met haar broer en vader om de liefdesrelatie met Qays te behouden. Hiermee geeft de regisseur aan, dat het stereotiepe beeld (dat Arabische vrouwen onderdrukt zijn of worden) niet klopt.
De film Habibi heeft vorig jaar al meerdere prijzen gewonnen, waaronder de Camera Novo juryprijs tijdens het Vlaamse Cinema Novo Festival in Brugge.
Lees meer op de website Movies that Matter
Trailer film Habibi