Niaan heeft haar bachelor culturele antropologie en ontwikkelingssociologie behaald aan de Radboud Universiteit en is onlangs afgestudeerd voor haar master Human Security aan Aarhus University in Denemarken. Voor antropologen.nl schreef Niaan een korte recensie over de Franse film Je ne suis pas un homme facile.
Omgekeerde wereld in ‘Je ne suis pas un homme facile‘
Het is zaterdagavond en ik scroll meedogenloos door mijn Netflix-lijst. Ik ben – net als ieder ander – altijd meer tijd kwijt met het bekijken van het aanbod dat Netflix heeft dan de film of serie die ik vervolgens daadwerkelijk kijk. Ik stuit op de film Je ne suis pas un homme facile. Na het bekijken van de trailer verwacht ik een flauwe romantische komedie te kijken waarin een man verliefd wordt op een vrouw in een wereld waar vrouwen de dienst uitmaken. Omdat ik geen zin heb in een ingewikkeld verhaal besluit ik om deze film te kijken. Al snel wordt het mij duidelijk dat deze film niet slechts een flauwe komedie is. Ondanks het gebruik van humor en satire heeft deze film een serieuze ondertoon en probeert het een boodschap mee te geven waarin het oproept om na te denken over genderongelijkheid en seksuele intimidatie.
Het verhaal van Je ne suis pas un homme facile gaat over Damien – een echte womanizer en gewend aan zijn privileges als man (bijvoorbeeld het hebben van een goede baan) – die op een dag tegen een paal aanloopt waarna hij ontwaakt in een totaal andere wereld; een wereld die gedomineerd wordt door vrouwen. In deze wereld maken vrouwen de dienst uit – zowel binnen als buitenshuis. Vrouwen bekleden topposities, vrouwen maken zich vuil aan seksuele intimidatie en vrouwen zijn de broodwinner voor het gezin. In deze nieuwe wereld is het aan Damien de taak om zich aan te passen. Niet alleen op professioneel gebied, maar ook als persoon wanneer hij verliefd wordt op Alexandra en het voor hem duidelijk wordt dat zelfs de regels rondom het daten blijken te zijn aangepast aan de nieuwe wereld.
Ondanks dat ik mij sterk bewust ben van genderongelijkheid, weet deze film vastgeroeste genderpatronen heel duidelijk en helder uiteen te zetten door de rol van mannen en vrouwen om te draaien. Daarmee word je als kijker geconfronteerd met genderongelijkheid en de manier waarop dit al eeuwenlang plaatsvindt. Door het gebruik van humor, stereotypes en satire wordt duidelijk hoe genderrollen vastliggen in alledaagse gedragsbepalingen binnen alle lagen van de samenleving en hoe moeilijk het is om deze te doorbreken. Dit gaat om zaken zoals lichaamsbeharing, type sport, maar ook over de rol van de man en vrouw binnenshuis. Zo gaan mannen bijvoorbeeld naar balletles en vrouwen naar de boksschool en houden mannen zich bezig met het huishouden. Juist door de rollen om te draaien en de macho-rol toe te schrijven aan de rol van de vrouw, komen deze gedragsbepalingen in deze film zo helder naar voren. Het ‘gewone’ is weergegeven in een ‘ongewone’ situatie en daarmee is Je ne suis un homme facile een komedie die een omgekeerde wereld tot zekere mate realistisch laat lijken.
Ondanks dat deze film genderongelijkheid helder weergeeft, zijn er ook enkele zaken die enigszins bekritiseerd kunnen worden. Zo is de vulgaire macho rol – die in de film aan vrouwen wordt toegewezen – wellicht onnodig en respectloos. Ineens worden vrouwen neergezet als de boosdoener voor iets waar zij al jarenlang juist tegen strijden. Wanneer tegen het einde van de film enkele mannen de straat op gaan om te protesteren tegen deze ‘de door vrouwen gedomineerde wereld’ en zij hun protestbordjes en nepborsten bij zich hebben lijkt de film eerder de spot te drijven met prostestmarsen zoals #MeToo in plaats van dat het laat zien dat zulke protestmarsen helaas nodig zijn om genderongelijkheid aan de kaak te stellen. Met een scène zoals deze lijkt de film eerder een grap te zijn dan een medium om mensen aan te zetten tot serieus nadenken over genderongelijkheid. Bovendien mist de film een eenduidige conclusie. Wanneer de film eindigt, treffen Damien en Alexandra elkaar opnieuw tijdens een protestmars en is de rest van het verhaal en de boodschap die het over had kunnen brengen min of meer in het midden gelaten. Dit is wellicht waar de film enigszins de plank misslaat, want wat wil het precies laten zien?
Ik vind (als vrouw zijnde) dat de manier waarop deze film genderongelijkheid enigszins goed gelukt. De film laat zien dat genderongelijkheid al eeuwenlang bestaat door perspectieven te belichten vanuit verschillende generaties. Zo praten zoon en vader op een avond over hun plaats in hun relaties met vrouw en vriendin. Daarnaast vond ik de film in zeker mate interessant omdat het bij mij – tijdens het kijken – enkele vragen oproep. Zo voelde ik mij in eerste instantie ongemakkelijk tijdens het kijken van de film en vroeg ik mij vooral af of vrouwen zich hetzelfde zouden gedragen wanneer zij de wereld domineerden. Daarnaast vroeg ik mij ook af hoe mannen deze film ervaren. Zijn dit scenario’s waar menig man misschien bang voor is wanneer zij zien dat vrouwen voor hun plek in de samenleving vechten? En herkennen mannen bepaalde gedrags- en genderpatronen nu zij zich in deze film in een marginale positie bevinden? Om die reden is de film – die ook bekritiseerd kan worden en een sterke conclusie ontbeert – zowel voor man als vrouw vooralsnog de moeite waard om te bekijken.
De film ging op 13 april 2018 in première en is sinds kort te zien is op Netflix.
Cijfer: 3/5