Sinds duidelijk is dat Koerdische organisaties een belangrijke rol spelen in de internationale strijd tegen IS, groeit de kritiek op de behandeling van de Koerden door internationale politieke actoren. Hoogleraar antropologie Martin van Bruinessen legt in een artikel in het Algemeen Dagblad uit hoe de geografische ligging van de Koerden – verspreid over Turkije, Syrië, Iran en Irak – het streven naar onafhankelijkheid haast onmogelijk maakt.
De internationale situatie is ingewikkeld, met Turkije (schijnbaar gesteund door Rusland) dat tegenover Syrië (schijnbaar gesteund door Iran) is komen te staan en de VS en EU die niet meer weten welke partij ze zouden moeten steunen. Ondanks dat Nederlandse Turken en Koerden over het algemeen probleemloos samenleven, lijkt het conflict zich hier via vergelijkbare lijnen uit te werken; op straat verklaren Erdogan aanhangers en Koerdische sympathisanten het Turkse handelen respectievelijk als ordehandhaving en kolonialisme, terwijl in de politiek het handelen van minister Zijlstra aangeduid wordt met de term “zwabberbeleid”.
Opmerkelijk is dat in een discussie die in de media met name als ‘politieke chaos’ wordt gedefinieerd, het veelal antropologen zijn die meer verheldering bieden. In de politieke situatie, maar ook door inzichtelijk te maken dat het over meer gaat dan (internationale) politiek. Zo weet Van Bruinessen in twee andere artikelen onder andere duidelijk te maken dat enerzijds vanuit historisch perspectief het Turkse handelen gezien kan worden als het ‘zuiveren’ van niet-Turkse aspecten en anderzijds de vele verschillende Koerdische organisaties niet zomaar als ‘terroristisch’ bestempeld mogen worden. De meeste Koerdische organisaties hebben bovendien staatsvorming niet (meer) als doel, maar streven alleen zelfbeschikking na, iets wat ook in de in Syrië gelegen autonome regio Rojava het geval is, legt antropoloog Joost Jongerden uit.
Maar ook onderwerpen als vrouwenrechten en orale tradities kunnen een breder perspectief bieden. Zo is Van Bruinessen ook betrokken bij een artikel over hoe legerparticipatie leidt tot verbeterde vrouwenrechten in de Koerdische samenleving. Een samenleving die, zo blijkt uit een verslag op Standplaatswereld, sowieso relatief geëmancipeerd is op dit gebied. Een gesprek tussen Sanne de Vries en Wendy Hamelink, dat verscheen op onze eigen website, laat via een bespreking van de Koerdische dengbêjs zien hoe politiek en cultuur wederzijds op elkaar in kunnen werken. Het kan geen kwaad om deze perspectieven prominenter terug te zien in de gangbare media.
Ander antropologisch nieuws: